Kháng sinh không đơn giản chỉ diệt vi khuẩn như mọi người thường nghĩ.
Kháng sinh giúp tiêu diệt vi khuẩn và điều trị bệnh nhiễm trùng. Nhưng theo một nghiên cứu mới, nó đồng thời cũng làm giảm sức mạnh của hệ miễn dịch trong cùng một nhiệm vụ. Đây là phản ứng phụ chưa từng được biết đến trước đây.
Các nhà khoa học cho biết, phát hiện mới có thể thay đổi đáng kể cách chúng ta sử dụng thuốc kháng sinh trong tương lai. Bên cạnh đó, họ hi vọng nó sẽ dẫn chúng ta đến những hướng giải quyết mới cho tình trạng kháng kháng sinh đang diễn biến phức tạp trên toàn cầu.
Các nhà khoa học tìm ra một tác dụng phụ mới của kháng sinh, làm suy giảm hệ miễn dịch
Trước đây, chúng ta đã biết đến nhiều tác dụng phụ của kháng sinh, trong đó có việc nó sẽ tiêu diệt cả các vi khuẩn “tốt”, đang bảo vệ sức khỏe cho chúng ta. Nhưng nghiên cứu mới trên chuột đã tiết lộ thêm một tác dụng phụ nữa.
“Thuốc kháng sinh tương tác với các tế bào, đặc biệt là các tế bào miễn dịch theo những cách mà chúng ta không mong đợi”, Jason Yang đến từ Viện Broad, trung tâm nghiên cứu công nghệ gen hàng đầu thế giới đặt dưới sự hợp tác giữa MIT và Đại học Harvard cho biết.
“Bối cảnh sinh hóa, thay đổi bởi kháng sinh và các tế bào trong mô xung quanh, trở thành vấn đề khi bạn cố gắng để dự đoán cách thức một loại thuốc có thể làm việc trên những người khác nhau hoặc trong các bệnh nhiễm trùng khác nhau“.
Nghiên cứu mới mà Yang cùng đồng nghiệp thực hiện liên quan đến những con chuột bị nhiễm vi khuẩn E. coli. Họ đã tiêm cho chúng một kháng sinh thông thường, ciprofloxacin, với liều lượng tương đương trên người người để điều trị.
Khi phân tích các thay đổi sinh hóa trên những con chuột, các nhà nghiên cứu nhận thấy một sự biến thiên của các chất chuyển hóa, kiểm soát quá trình trao đổi chất trong cơ thể: Chúng tác động trực tiếp vào các mô chuột khiến E. coli kháng ciprofloxacin mạnh hơn.
Ngoài ra, kháng sinh đã hạn chế hoạt động hô hấp trong các tế bào miễn dịch của chuột, điều này làm giảm khả năng chống lại E. coli tự nhiên của hệ thống miễn dịch. Các đại thực bào hoặc các bạch cầu lớn trở nên kém hiệu quả hơn trong việc tiêu diệt vi khuẩn.
“Bạn thường cho rằng kháng sinh chỉ ảnh hưởng đáng kể đến các tế bào vi khuẩn, thế nhưng ở đây, chúng dường như đang kích hoạt cả các phản ứng trong tế bào động vật có vú”, James Collins, tác giả chính nghiên cứu đến từ Broad Institute cho biết.
“Các loại thuốc đang tạo ra những thay đổi thực sự, tác động ngược lại nỗ lực điều trị, làm giảm tính nhạy cảm của vi khuẩn đối với kháng sinh, và các loại thuốc này cũng làm giảm chức năng có ích của các tế bào miễn dịch“.
Tất cả những phản ứng này nghĩa là kháng sinh không đơn giản là diệt vi khuẩn như mọi người thường nghĩ. Thuốc có thể tác động sâu rộng vào quá trình sinh hóa trong tế bào động vật, và có thể là cả con người. Các phản ứng có ý nghĩa lớn đến sự hiệu quả của phương pháp điều trị.
Nghiên cứu mới chỉ ra kháng sinh làm giảm khả năng tiêu diệt vi khuẩn của đại thực bào ở chuột
Mặc dù chỉ ra một nguy cơ mới của kháng sinh, nhưng các nhà khoa học cũng nhìn vào cơ hội trong đó. Hiểu về quá trình kháng thuốc và giảm miễn dịch này có thể giúp chúng ta tìm ra được con đường đảo ngược cả hai hiệu ứng.
Cũng có một ý tưởng rằng chúng ta có thể kết hợp thêm các loại thuốc mới để ngăn chặn việc kháng sinh làm giảm khả năng miễn dịch.
Điều này không phải mới, khi một nghiên cứu năm ngoái cũng cho thấy kháng sinh có thể gây hại cho hệ thống miễn dịch của con người. Tuy nhiên trong trường hợp này, sự ảnh hưởng xảy ra ở vi sinh vật đường ruột, và chính xác điều đó xảy ra như thế nào đến nay vẫn không rõ ràng.
Nghiên cứu mới chỉ ra kháng sinh ảnh hưởng lên đại thực bào ở chuột, và đó là những tế bào miễn dịch thực sự của cơ thể. Sẽ cần thêm nhiều nghiên cứu để xem liệu hiệu ứng này có xảy ra ở con người hay không.
Cho đến nay chúng ta cũng mới chỉ ghi nhận điều này ở một bệnh nhiễm trùng và một loại kháng sinh. “Chúng ta cần mở thêm những nghiên cứu lớn hơn thêm động vật với nhiều loại kháng sinh hơn, trước khi đo đạc các chất chuyển hóa ở những bệnh nhân đang được điều trị với kháng sinh nhằm biết những gì có thể xảy ra”, Collins cho biết.
Nghiên cứu mới đã được công bố trên tạp chí Cell Host & Microbe.
Tham khảo ScienceAlert
